Đường lối CM của Đảng CSVN C5
ĐỀ CƯƠNG
Câu 5: Phân tích hoàn cảnh lịch sử và nội dung đường lối chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Đảng ta đề ra trong giai đoạn 1939-1945. Bài học kinh nhiệm.
* Hoàn cảnh lịch sử và sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Đảng.
a) Tình hình thế giới và trong nước:
+ Tình hình thế giới:
Ngày 01/09/1939, Đức tấn công Ba Lan, chiến tranh bùng nổ do hai tập đoàn đế quốc Đức - Ý - Nhật và Anh - Pháp - Mĩ châm ngòi nhằm chia lại thế giới và diệt chủng nhân loại. Ngày 03/09/1939, Anh và Pháp tuyên chiến với Đức. Ngày 22/06/1940, Pháp mất nước, Pétain trở thành chính phủ bù nhìn cho Đức, tướng De Gaulle kháng Đức nhưng phải sống lưu vong. Ngày 22/06/1941, Đức tấn công Liên Xô. Ngày 07/12/1941, Nhật tấn công Mĩ đã đẩy cuộc chiến tranh lên đỉnh điểm của mâu thuẫn và tàn khốc.
+ Tình hình trong nước:
Chiến tranh đã ảnh hưởng mạnh mẽ và trực tiếp vào nước ta. Pháp tấn công quyết liệt vào Đảng CSĐD, giải tán mặt trận dân chủ, tăng cường bắt bớ giam cầm các chiến sĩ cộng sản, tăng cường bắt lính (từ tháng 9-11/1939 bắt 70.000 người Việt Nam sang Pháp làm bia đỡ đạn), tăng cường thuế, vơ vét của cải, tàn phá nền kinh tế. Đời sống của nhân dân vô cùng cơ cực, mâu thuẫn giữa nhân dân với Pháp-Nhật tăng cao. Lợi dụng Pháp thua Đức, ngày 22/09/1940, Nhật nhảy vào Đông Dương đánh chiếm Hải Phòng và Sài Gòn. Ngày 23/09/1940, Pháp kí đầu hàng Nhật. Từ đó, nhân dân ta chịu cảnh một cổ hai tròng bức.
b) Nội dung chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Đảng:
Kể từ khi Chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ, Ban Chấp Hành Trung ương Đảng đã họp Hội nghị lần thứ sáu (tháng 11/1939) tại Bà Điểm, Sài Gòn do đ/c Nguyễn Văn Cừ chủ trì. Sau 12 năm, Đảng ta họp Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ bảy (tháng 11/1940) tại Đình Cảng, Bắc Ninh. Khi chiến tranh thế giới vào giai đoạn khốc liệt, Đảng ta họp Hội nghi Ban Chấp Hành Trung ương Đảng lần thứ tám (tháng 5/1941) tại Pác Bó, Cao Bằng. Trên cơ sở nhận định khả năng diễn biến của Chiến tranh thế giới lần thứ hai và căn cứ vào tình hình cụ thể trong nước, các hội nghị Trung ương đã quyết định chuyển hướng chỉ đạo chiến lược như sau:
+ Một là: Đưa nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu
Đảng ta nhận định chế độ cai trị ở Đông dương đã trở thành chế độ cai trị phát xít quân phiệt tàn bạo, do quân Nhật đã nhảy vào Đông dương, quân Pháp đã đầu hàng Nhật. Mâu thuẫn chủ yếu nhất ở Đông dương là giữa nhân dân Đông dương với đế quốc Nhật - Pháp.
Mục tiêu chiến lược là đánh đổ đế quốc và tay sai bằng cuộc CM phản đế để gpdt. Chủ trương giương cao ngọn cờ gpdt hơn bao giờ hết. Giải quyết vấn đề gpdt trong phạm vi mỗi nước Đông dương.
Tạm gác khẩu hiệu tịch thu ruộng đất của g/c địa chủ. Thay khẩu hiệu thành lập chính quyền Xô Viết Công nông binh bằng khẩu hiệu lập Chính phủ Cộng hòa Dân chủ.
+ Hai là: Quyết định thành lập mặt trận Việt Minh
Thành lập mặt trận Việt Nam độc lập Đồng minh gọi tắt là Việt Minh để đoàn kết và tập hợp lực lượng. Tháng 10 năm 1941, mặt trận Việt Minh đã được thành lập trong cả nước. Báo Việt Nam Độc Lập là cơ quan ngôn luận của mặt trận Việt Minh.
Mặt trận đã vận động tổ chức cho quần chúng tham gia nhiều cuộc đấu tranh. Đổi tên các Hội phản đế thành Hội cứu quốc như: Phụ nữ cứu quốc, Thiếu niên cứu quốc, Thanh niên cứu quốc, Tự vệ cứu quốc, Nông dân cứu quốc,... Các tổ chức Hội này đã thu hút đông đảo người yêu nước không phân biệt thành phần giai cấp, dân tộc, tôn giáo, lứa tuổi. Lực lượng chính trị phát triển ngày càng đông đảo và được rèn luyện thử thách.
+ Ba là: Chuẩn bị lực lượng vũ trang
Quyết định xúc tiến chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang, coi đây là nhiệm vụ cấp bách của toàn dân tộc. Chuẩn bị về các điều kiện quan trọng cho khởi nghĩa vũ trang như: Duy trì lực lượng võ trang Bắc Sơn, thành lập những đội du kích, duy trì căn cứ địa cách mạng, lấy căn cứ Bắc Sơn, Võ Nhai làm trung tâm. Chuẩn bị vũ khí, huấn luyện cán bộ. Tạm hoãn khởi nghĩa Nam Kỳ vì chưa đủ điều kiện giành thắng lợi.
Dự kiến điều kiện để khởi nghĩa như: g/c thống trị ở ĐD khủng hoảng toàn diện, CM Pháp và Nhật bùng nổ, đồng minh thắng thế. (trên thực tế đã đúng 2/3)
Xác định hình thái khởi nghĩa ở nước ta là đi từ khởi nghĩa từng phần tiến tới tổng khởi nghĩa.
c) Ý nghĩa của sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược
+ Với tinh thần độc lập, tự chủ, sáng tạo, Ban Chấp Hành trung ương Đảng đã hoàn chỉnh sự điều hướng chỉ đạo chiến lược nhằm giải quyết mục tiêu số một của cách mạng là độc lập dân tộc và dề ra nhiều chủ trương đúng đắn để thực hiên mục tiêu ấy.
+ Đường lối giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu, tập hợp rộng rãi mọi người Việt Nam yêu nước trong mặt trận Việt Minh, xây dựng lực lượng chính trị của quần chúng ở cả nông thôn và thành thị, xây dựng căn cứ địa và lực lượng vũ trang, biết dự báo thời cơ khởi nghĩa.
+ Đường lối trên đây là ngọn cờ dẫn đường cho nhân dân ta tiến lên giành thắng lợi trong sự nghiệp đánh Pháp, đuổi Nhật, giành độc lập cho dân tộc và tự do cho nhân dân, góp phần quan trọn cho thắng lợi cuối cùng của dân tộc sau này, vẫn còn giá trị kinh nghiệm cho đến ngày nay.
* Bài học kinh nghiệm:
+ Bài học thứ nhất là: có một Đảng tiên phong thật sự cách mạng, với một bộ tham mưu giỏi, một lãnh tụ kiệt xuất, nắm bắt được những lí luận, những tư tưởng tiên tiến của thời đại và biết vận dụng vào hoàn cảnh cụ thể của mỗi giai đoạn cách mạng cụ thể của đất nước, đề ra được những đường lối cách mạng đúng đắn, phương pháp, hình thức đấu tranh phong phú, linh hoạt phát huy tất cả mọi người và mọi hoàn cảnh quốc tế.
+ Bài học thứ hai là: Đảng ta giải quyết tốt vấn đề về động lực cách mạng. Đảng ta đã tập hợp và phát huy được sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân trên nền tảng liên minh công nông và trí thức, khai thác và phát huy triệt để "tinh thần Việt Nam", "ý chí Việt Nam" thông minh, dũng cảm, sáng tạo, sẵn sàng xông lên cứu nước, cứu nhà, tạo thành một nguồn động lực vô cùng mạnh.
Đảng đã coi trọng cả đấu tranh chính trị lẫn đấu tranh vũ trang, kết hợp chặt chẽ, linh hoạt hai hình thức đấu tranh này. Lực lượng vũ trang được Đảng lãnh đạo tuyệt đối, được nhân dân nuôi dưỡng, đùm bọc, có chỗ đứng vững chắc là các căn cứ cách mạng.
+ Bài học thứ ba là: Luôn đặt CMVN trong mối liên hệ chặt chẽ với tình hình thế giới, phán đoán đúng diễn biến của tình hình trong nước và quốc tế. Chủ động nắm lấy thời cơ ngàn năm có một làm cơ sở để đưa ra những quyết định chính xác.
+ Bài học thứ tư là: giành chính quyền và kiên quyết bảo vệ chính quyền. Giành chính quyền, đó là mục tiêu của bất kì một cuộc cách mạng nào. Nhưng điều đặc biệt, một sự sáng tạo mang bản sắc Việt Nam của Đảng ta trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là không phải đợi đến khi phát động tổng khởi nghĩa toàn quốc mới đặt vấn đề giành chính quyền về tay nhân dân, mà ở đây có sự chuẩn bị chu đáo, vững chắc cho chính quyền được tồn tại, phát huy tác dụng. Có sự lãnh đạo của Đảng nhưng quyền quyết định là của nhân dân.