Đường lối CM của Đảng CSVN C7
ĐỀ CƯƠNG
* Hoàn cảnh lịch sử:
- Ngày 20/10/1946 sau những nỗ lực cuối cùng để kéo dài thời gian chuẩn bị lực lượng, Chủ tịch HCM cùng một số tri thức Việt Nam từ Pháp trở về tổ quốc. Người trực tiếp lãnh đạo cuộc kháng chiến.
- Tháng 11/1946, quân Pháp mở cuộc tấn công chiếm đóng cả thành phố Hải Phòng và thị xã Lạng Sơn, cho quân đổ bộ lên Đà Nẵng và gây nhiều cuộc khiêu khích, tàn sát đồng bào ta ở Hà Nội.
- Ngày 19/12/1946, trước việc Pháp gửi 3 tối hậu thư đòi tước vũ khí của tự vệ Hà Nội, kiểm soát an ninh trật tự Thủ đô, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã họp tại làng Vạn Phúc (Hà Đông) dưới sự chủ trì của Chủ tịch HCM để hoạch định chủ trương đối phó. Hội nghị cho rằng hành động của Pháp chứng tỏ chúng cố ý muốn cướp nước ta một lần nữa. Khả năng hòa hoãn không còn. Hòa hoãn nữa sẽ dẫn đến họa mất nước. Hội nghị đã quyết định hạ quyết tâm phát động cuộc kháng chiến trong cả nước và chủ động tiến công, mệnh lệnh kháng chiến được phát đi vào đêm ngày 19/12/1946, tất cả các chiến trường trong cả nước đã đồng loạt nổ súng. Rạng sáng ngày 20/12/1946, lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch HCM được phát đi trên đài tiếng nói Việt Nam.
* Nội dung đường lối kháng chiến chống Pháp:
a. Mục đích: kháng chiến: kế tục và phát triển sự nghiệp Cách mạng Tháng Tám, "đánh phản động thực dân Pháp xâm lược", giành thống nhất và độc lập".
b. Tính chất: kháng chiến: " Cuộc kháng chiến này chính là một cuộc chiến tranh cách mạng có tính chất dân tộc độc lập và dân chủ tự do...nhằm hoàn thành nhiệm vụ giải phóng dân tộc và phát triển dân chủ mới".
c. Phương châm tiến hành háng chiến: tiến hành cuộc chiến tranh nhân dân, thực hiện kháng chiến toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vào sức mình là chính.
+ Kháng chiến toàn dân: Cách mạng phải là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, mặt khác Pháp muốn cướp nước ta cho nên phải huy động toàn thể nhân dân tham gia đánh giặc bất cứ nơi nào, lúc nào. " Bất kì đàn ông, đàn bà không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc, bất kì người già, người trẻ. Hễ là người VN phải đứng lên đánh thực dân Pháp", thực hiện mỗi người dân là một chiến sĩ, mỗi làng xóm là một pháo đài.
+ Kháng chiến toàn diện: Đánh địch về mọi mặt chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa, ngoại giao. Trong đó:
* Về chính trị: thực hiện đoàn kết toàn dân, tăng cường xây dựng Đảng, chính quyền, các đoàn thể nhân dân; đoàn kết với Miên, Lào và các dân tộc yêu chuộng tự do, hòa bình.
* Về quân sự: thực hiện vũ trang toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, tiêu diệt địch, giải phóng nhân dân và đất đai, thực hiện du kích chiến tiến lên vận động chiến, đánh chính quy. Bảo toàn thực lực, kháng chiến lâu dài...vừa đánh vừa võ trang thêm; vừa đánh vừa đào tạo thêm cán bộ".
* Về kinh tế: thực hiện tiêu thổ kháng chiến, xây dựng kinh tế tự cấp, tập trung phát triển nền nông nghiệp, thủ công nghiệp, thương nghiệp và công nghiệp quốc phòng.
* Về văn hóa: xóa bỏ văn hóa thực dân phong kiến, xây dựng nền văn hóa dân chủ theo 3 nguyên tắc: dân tộc, khoa học, đại chúng.
* Về ngoại giao: thực hiện thêm bạn, bớt thù, "Liên hiệp với dân tộc Pháp, chống phản động thực dân Pháp", sẵn sàng đàm phán nếu Pháp công nhận VN độc lập, đặt quan hệ ngoại giao với Liên Xô, Trung Quốc và các nước khác.
+ Kháng chiến lâu dài ( trường kì ): Do tương quan so sánh ta và địch, chúng ta vừa tiến hành kháng chiến vừa xây dựng cho nên cuộc kháng chiến kéo dài (trường kì). Đánh lâu dài là để chống âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của Pháp, để có thời gian làm cho chỗ mạnh của địch ngày càng một hạn chế, chỗ yếu của ta từng bước được khắc phục.
+ Dựa vào thực lực trong nước là chủ yếu: Chưa có nước nào giúp đỡ chúng ta, mặt khác cần vững vàng độc lập về đường lối cho nên cuộc kháng chiến chủ yếu là dựa vào sức mình là chính. Chúng ta phải dựa vào nhân hòa, địa lợi, thiên thời. "Phải tự cấp, tự túc về mọi mặt", vì ta bị bao vây bốn phía. Khi nào có điều kiện ta sẽ tranh thủ sự giúp đỡ của các nước, song lúc đó cũng không được ỷ lại.
+ Triển vọng kháng chiến: Mặc dù lâu dài, gian khổ, khó khăn song nhất định thắng lợi.
+ Ý nghĩa: Đường lối kháng chiến của Đảng với những nội dung cơ bản nêu trên là đúng đắn và sáng tạo, vừa kế thừa được kinh nghiệm của tổ tiên, đúng với các nguyên lí về chiến tranh cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lenin, vừa phù hợp với thực tế đất nước lúc bấy giờ. Đường lối kháng chiến của Đảng được công bố sớm đã có tác dụng đưa cuộc kháng chiến nhanh chóng đi vào ổn định và phát triển đúng hướng, từng bước đi tới thắng lợi vẻ vang.
* Kết quả và ý nghĩa thắng lợi của việc thực hiện đường lối
a. Kết quả
- Chính trị: Đảng ra hoạt động công khai, bộ máy chính quyền 5 giai cấp được củng cố. Mặt trận Liên hiệp quốc dân Việt Nam (Liên Việt) được thành lập. Khối liên minh đoàn kết Việt Nam - Lào - Campuchia được tăng cường. Tháng 2/1951, Đảng CSĐD đại hội toàn quốc lần II có 221 đại biểu tham dự. Đảng đổi tên là Đảng Lao Động Việt Nam. Đồng chí Trường Chinh được bầu là Tổng bí thư.
- Kinh tế: Chuyển được 40.000 tấn máy móc, đài tiếng nói Việt Nam, kho bạc Hà Nội, trường ĐH Y Dược lên chiến khu. Xây dựng được 57 cơ sở công nghiệp. Phát động phá hoại để kháng chiến, đào và phá hàng ngàn cây số đường các loại, kho tàng, nhà cửa (chỉ có tác dụng buổi đầu, nhưng lại khó khăn cho công tác kiến quốc).
- Quân sự:
Chiến thắng Việt Bắc Thu-Đông: 10/1947, Pháp cho 12.000 quân tấn công lên Việt Bắc hòng đập tan cơ quan đầu não và bắt sống Hồ Chí Minh. Sau 75 ngày đêm chiến đấu, ta đã đánh tan cuộc tấn công của Pháp, tiêu diệt 6.000 quân, bắn rơi 16 máy bay, 1 tàu chiến. Cơ quan đầu não vẫn an toàn.
Thắng lợi chiến dịch biên giới: 16/09/1950, ta mở chiến dịch biên giới và kết thúc thắng lợi vào ngày 14/10/1950. Tiêu diệt 8.300 quân tinh nhuệ, giải phóng hàng km đất đai, khai thông 7.500km đường biên giới.
Chiến thắng Điện Biên Phủ: tháng 03/1953, Navarre cho xây dựng vội vã cứ điểm Điện Biên Phủ. Pháp huy động 17.000 quân đóng tại cứ điểm này với các loại vũ khí tối tân nhất của Mĩ, còn ta huy động 261.464 dân công mở đường và vận chuyển 27.000 tấn gạo. 4 đại đoàn bộ binh, 1 đại đoàn pháo binh đã được huy động lên Điện Biên Phủ. Ngày 13/03/1954, mở màn chiến dịch và 07/05/1954 kết thúc chiến dịch. Trải qua 55 ngày đêm ta đã phá hủy 49 cứ điểm, De Castries đầu hàng vô điều kiện.
- Ngoại giao: Hội nghị Geneve về hòa bình ở Đông Dương: trải qua 31 phiên họp, ngày 20/07/1954 hiệp định lập lại hòa bình ở Đông Dương được kí kết. Các nước tham gia hội nghị tôn trọng độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, Lào và Campuchia. Riêng ở Việt Nam thì vĩ tuyến 17 là ranh giới quân sự tạm thời. Hai bên đều ngừng bắn và chuyển quân theo đúng vị trí quy định. Việc thống nhất Việt Nam là do chính nhân dân Việt Nam tổ chức tổng tuyển cử trong cả nước. Chậm nhất là sau 2 năm sẽ tiến hành thống nhất nước Việt Nam, vùng đất và dân cư, mở rộng vùng giải phóng của Việt Nam và cho cách mạng Lào.
b. Ý nghĩa
- Trong nước: Việc đề ra và thực hiện thắng lợi đường lối kháng chiến, xây dựng chế độ dân chủ nhân dân đã làm thất bại cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp được đế quốc Mĩ giúp sức ở mức độ cao, buộc chúng phải công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của các nước Đông Dương; làm thất bại âm mưu ở rộng và kéo dài chiến tranh của đế quốc Mĩ, kết thúc chiến tranh lập lại hòa bình ở Đông Dương; giải phóng hoàn toàn miền Bắc, tạo điều kiện để miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm căn cứ địa, hậu thuẫn cho cuộc đấu tranh ở miền Nam; tăng thêm niềm tự hào dân tộc cho nhân dân ta và nâng cao uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
- Quốc tế: Thắng lợi đó đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới; mở rộng địa bàn, tăng thêm lực lượng cho chủ nghĩa xã hội và cách mạng thế giới, cùng với nhân dân Lào và Campuchia đập tan ách thống trị của chủ nghĩa thực dân ở 3 nước Đông Dương, mở ra sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên thế giới, trước hết là hệ thống thuộc địa của thực dân Pháp.
c. Những bài học kinh nghiệm
+ Kết hợp đúng đắn nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến. Nhiệm vụ chống phong kiến phải tiến hành có kế hoạch, từng bước để vừa phát triển lực lượng cách mạng, vừa giữ vững khối đoàn kết dân tộc.
+ Xác định và quán triệt đường lối chiến tranh nhân dân: toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào sức mình là chính. Đây là bí quyết thắng lợi của cuộc kháng chiến.
+ Vừa kháng chiến, vừa xây dựng chế độ mới; xây dựng hậu phương vững mạnh để đẩy mạnh kháng chiến.
+ Kiên quyết kháng chiến lâu dài, đi từ chiến tranh du kích lên chiến tranh chính quy. Kết hợp chặt chẽ giữa chiến tranh chính quy và chiến tranh du kích.
+ Xây dựng Đảng vững mạnh và bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, với Đường lối chiến tranh nhân dân đúng đắn.
+ Có sự chỉ đạo và tổ chức tài giỏi của các cấp Đảng bộ & các cấp chỉ huy quân đội.
+ Kháng chiến lâu dài ( trường kì ): Do tương quan so sánh ta và địch, chúng ta vừa tiến hành kháng chiến vừa xây dựng cho nên cuộc kháng chiến kéo dài (trường kì). Đánh lâu dài là để chống âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của Pháp, để có thời gian làm cho chỗ mạnh của địch ngày càng một hạn chế, chỗ yếu của ta từng bước được khắc phục.
+ Dựa vào thực lực trong nước là chủ yếu: Chưa có nước nào giúp đỡ chúng ta, mặt khác cần vững vàng độc lập về đường lối cho nên cuộc kháng chiến chủ yếu là dựa vào sức mình là chính. Chúng ta phải dựa vào nhân hòa, địa lợi, thiên thời. "Phải tự cấp, tự túc về mọi mặt", vì ta bị bao vây bốn phía. Khi nào có điều kiện ta sẽ tranh thủ sự giúp đỡ của các nước, song lúc đó cũng không được ỷ lại.
+ Triển vọng kháng chiến: Mặc dù lâu dài, gian khổ, khó khăn song nhất định thắng lợi.
+ Ý nghĩa: Đường lối kháng chiến của Đảng với những nội dung cơ bản nêu trên là đúng đắn và sáng tạo, vừa kế thừa được kinh nghiệm của tổ tiên, đúng với các nguyên lí về chiến tranh cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lenin, vừa phù hợp với thực tế đất nước lúc bấy giờ. Đường lối kháng chiến của Đảng được công bố sớm đã có tác dụng đưa cuộc kháng chiến nhanh chóng đi vào ổn định và phát triển đúng hướng, từng bước đi tới thắng lợi vẻ vang.
* Kết quả và ý nghĩa thắng lợi của việc thực hiện đường lối
a. Kết quả
- Chính trị: Đảng ra hoạt động công khai, bộ máy chính quyền 5 giai cấp được củng cố. Mặt trận Liên hiệp quốc dân Việt Nam (Liên Việt) được thành lập. Khối liên minh đoàn kết Việt Nam - Lào - Campuchia được tăng cường. Tháng 2/1951, Đảng CSĐD đại hội toàn quốc lần II có 221 đại biểu tham dự. Đảng đổi tên là Đảng Lao Động Việt Nam. Đồng chí Trường Chinh được bầu là Tổng bí thư.
- Kinh tế: Chuyển được 40.000 tấn máy móc, đài tiếng nói Việt Nam, kho bạc Hà Nội, trường ĐH Y Dược lên chiến khu. Xây dựng được 57 cơ sở công nghiệp. Phát động phá hoại để kháng chiến, đào và phá hàng ngàn cây số đường các loại, kho tàng, nhà cửa (chỉ có tác dụng buổi đầu, nhưng lại khó khăn cho công tác kiến quốc).
- Quân sự:
Chiến thắng Việt Bắc Thu-Đông: 10/1947, Pháp cho 12.000 quân tấn công lên Việt Bắc hòng đập tan cơ quan đầu não và bắt sống Hồ Chí Minh. Sau 75 ngày đêm chiến đấu, ta đã đánh tan cuộc tấn công của Pháp, tiêu diệt 6.000 quân, bắn rơi 16 máy bay, 1 tàu chiến. Cơ quan đầu não vẫn an toàn.
Thắng lợi chiến dịch biên giới: 16/09/1950, ta mở chiến dịch biên giới và kết thúc thắng lợi vào ngày 14/10/1950. Tiêu diệt 8.300 quân tinh nhuệ, giải phóng hàng km đất đai, khai thông 7.500km đường biên giới.
Chiến thắng Điện Biên Phủ: tháng 03/1953, Navarre cho xây dựng vội vã cứ điểm Điện Biên Phủ. Pháp huy động 17.000 quân đóng tại cứ điểm này với các loại vũ khí tối tân nhất của Mĩ, còn ta huy động 261.464 dân công mở đường và vận chuyển 27.000 tấn gạo. 4 đại đoàn bộ binh, 1 đại đoàn pháo binh đã được huy động lên Điện Biên Phủ. Ngày 13/03/1954, mở màn chiến dịch và 07/05/1954 kết thúc chiến dịch. Trải qua 55 ngày đêm ta đã phá hủy 49 cứ điểm, De Castries đầu hàng vô điều kiện.
- Ngoại giao: Hội nghị Geneve về hòa bình ở Đông Dương: trải qua 31 phiên họp, ngày 20/07/1954 hiệp định lập lại hòa bình ở Đông Dương được kí kết. Các nước tham gia hội nghị tôn trọng độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, Lào và Campuchia. Riêng ở Việt Nam thì vĩ tuyến 17 là ranh giới quân sự tạm thời. Hai bên đều ngừng bắn và chuyển quân theo đúng vị trí quy định. Việc thống nhất Việt Nam là do chính nhân dân Việt Nam tổ chức tổng tuyển cử trong cả nước. Chậm nhất là sau 2 năm sẽ tiến hành thống nhất nước Việt Nam, vùng đất và dân cư, mở rộng vùng giải phóng của Việt Nam và cho cách mạng Lào.
b. Ý nghĩa
- Trong nước: Việc đề ra và thực hiện thắng lợi đường lối kháng chiến, xây dựng chế độ dân chủ nhân dân đã làm thất bại cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp được đế quốc Mĩ giúp sức ở mức độ cao, buộc chúng phải công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của các nước Đông Dương; làm thất bại âm mưu ở rộng và kéo dài chiến tranh của đế quốc Mĩ, kết thúc chiến tranh lập lại hòa bình ở Đông Dương; giải phóng hoàn toàn miền Bắc, tạo điều kiện để miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội, làm căn cứ địa, hậu thuẫn cho cuộc đấu tranh ở miền Nam; tăng thêm niềm tự hào dân tộc cho nhân dân ta và nâng cao uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
- Quốc tế: Thắng lợi đó đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới; mở rộng địa bàn, tăng thêm lực lượng cho chủ nghĩa xã hội và cách mạng thế giới, cùng với nhân dân Lào và Campuchia đập tan ách thống trị của chủ nghĩa thực dân ở 3 nước Đông Dương, mở ra sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên thế giới, trước hết là hệ thống thuộc địa của thực dân Pháp.
c. Những bài học kinh nghiệm
+ Kết hợp đúng đắn nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến. Nhiệm vụ chống phong kiến phải tiến hành có kế hoạch, từng bước để vừa phát triển lực lượng cách mạng, vừa giữ vững khối đoàn kết dân tộc.
+ Xác định và quán triệt đường lối chiến tranh nhân dân: toàn dân, toàn diện, lâu dài và dựa vào sức mình là chính. Đây là bí quyết thắng lợi của cuộc kháng chiến.
+ Vừa kháng chiến, vừa xây dựng chế độ mới; xây dựng hậu phương vững mạnh để đẩy mạnh kháng chiến.
+ Kiên quyết kháng chiến lâu dài, đi từ chiến tranh du kích lên chiến tranh chính quy. Kết hợp chặt chẽ giữa chiến tranh chính quy và chiến tranh du kích.
+ Xây dựng Đảng vững mạnh và bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, với Đường lối chiến tranh nhân dân đúng đắn.
+ Có sự chỉ đạo và tổ chức tài giỏi của các cấp Đảng bộ & các cấp chỉ huy quân đội.