Đường lối CM của Đảng CSVN C1
ĐỀ CƯƠNG
Câu 1: Hãy trình bày hoàn cảnh ra đời của Đảng CSVN? Trong xã hội ấy, giai cấp nào đủ sức lãnh đạo CMVN đi đến thành công?
*Hoàn cảnh lịch sử ra đời của Đảng CSVN
1. Hoàn cảnh quốc tế cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX
a. Sự chuyển biến của chủ nghĩa tư bản và hậu quả
Từ cuối thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản đã chuyển từ tự do cạnh tranh sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Hàng loạt các nước Châu Á, Phi bị mất độc lập. Các nước tư bản đế quốc, bên trong thì tăng cường bóc lột nhân dân lao động, bên ngoài thì xâm lược và áp bức nhân dân các dân tộc thuộc địa.
b. Ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác-Lenin
Chủ nghĩa Mác-Lenin chỉ rõ, muốn giành được thắng lợi trong cuộc đấu tranh thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, giai cấp công nhân phải lập ra Đảng Cộng Sản. Sự ra đời của Đảng Cộng Sản là một yêu cầu khách quan đáp ứng cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân chống áp bức, bóc lột.
c. Cách Mạng Tháng Mười Nga và Quốc tế Cộng Sản
Năm 1917, cuộc CMTM Nga giàng được thắng lợi. Mở đầu thời đại mới - "Thời đại cách mạng chống đế quốc, thời đại giải phóng dân tộc".
Đối với các dân tộc thuộc địa, CMTM Nga đã nêu tấm gương sáng trong việc giải phóng các dân tộc bị áp bức.
2. Hoàn cảnh trong nước
a. Xã hội Việt Nam trước khi Pháp xâm lược là xã hội phong kiến độc lập, nền nông nghiệp lạc hậu, trì trệ. Chính quyền nhà Nguyễn đã thi hành chính sách đối nội, đối ngoại bảo thủ, phản động... không mở ra khả năng cho Việt Nam cơ hội tiếp xúc và bắt nhịp với sự phát triển của thế giới. Vì vậy, đã không phát huy được những thế mạnh của dân tộc và đất nước, không tạo ra tiềm lực vật chất và tinh thần đủ sức bảo vệ Tổ quốc, chống lại âm mưu xâm lược của chủ nghĩa thực dân phương Tây. Năm 1858, Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam, thiết lập bộ máy cai trị với những chính sách như sau:
b. Chính sách cai trị của thực dân Pháp
-Về chính trị:
Thực dân Pháp tước bỏ quyền lực đối nội, đối ngoại của chính quyền phong kiến nhà Nguyễn. Cai trị theo chế độ độc tài, chuyên chế. Xóa tên nước ta trên bản đồ thế giới, chia bán đảo Đông Dương thành 5 quốc gia cai trị riêng biệt trong đó Việt Nam bị chia thành 3: Tonkin (Bắc Kỳ), Annam (Trung Kỳ), Cochinchine (Nam Kỳ). Tổ quốc mất chủ quyền độc lập, nhân dân mất tự do.
-Về kinh tế:
Thực dân Pháp nắm độc quyền về các ngành kinh tế quan trọng, khai thác tài nguyên khoáng sản, tước đoạt ruộng đất để lập đồn điền, xây dựng một số cơ sở công nghiệp, hệ thống giao thông để phục vụ công cuộc khai thác. Chính sách khai thác thuộc địa tác động đến nền kinh tế nhưng không làm thay đổi bản chất. Kinh tế nước ta vẫn lạc hậu và lệ thuộc hoàn toàn vào Pháp.
-Về văn hóa:
Thực dân Pháp thi hành chính sách "làm cho dân ngu để dễ trị" hay "ngu dân triệt để" để giam hãm, đầu độc dân ta trong vòng tăm tối. Nhân dân ta không có quyền học tập, Pháp dung túng, duy trì các hủ tục lạc hậu. Đầu độc trí tuệ bằng các loại thuế rượu, thuốc phiện. Ngăn cản ảnh hưởng của văn hóa tiến bộ trên thế giới vào Việt Nam bằng cách không phổ biến tiếng Pháp, tịch thu tài liệu sách báo nước ngoài. Nguyễn Ái Quốc từng viết: "...chúng tôi không những bị áp bức và bóc lột một cách nhục nhã, mà còn bị hành hạ đầu độc một cách thê thảm...".
Tác động của chính sách thống trị đến xã hội: Từ một xã hội phong kiến có 2 giai cấp là địa chủ và nông dân; xã hội Việt Nam trở thành xã hội thuộc địa bán phong kiến với 5 giai cấp:
+ Giai cấp địa chủ Việt Nam: Trong nội bộ địa chủ Việt Nam lúc này có sự phân hóa, một bộ phận địa chủ có lòng yêu nước, căm ghét chế độ thực dân đã tham gia đấu tranh chống Pháp dưới các hình thức khác nhau.
+ Giai cấp nông dân: Là lực lượng đông đảo nhất trong xã hội Việt Nam (chiếm khoảng 90% dân số), bị thực dân và phong kiến áp bức, bóc lột nặng nề. Đây là lực lượng đông đảo nhưng cần liên minh với một lực lượng tiên tiến khác.
+ Giai cấp công nhân Việt Nam: ra đời từ cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp, giai cấp công nhân tập trung nhiều ở các thành phố và vùng mỏ. Xuất thân từ giai cấp nông dân, ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc, sớm tiếp thu ánh sáng cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin, nhanh chóng trở thành một lực lượng tự giác thống nhất.
+ Giai cấp tư sản Việt Nam: Bao gồm tư sản công nghiệp, tư sản thương nghiệp, tư sản nông nghiệp. Trong giai cấp tư sản có một bộ phận kiêm địa chủ. Thế lực kinh tế và địa vị chính trị nhỏ bé, yếu ớt.
+ Tầng lớp tiểu tư sản Việt Nam: Bao gồm học sinh, trí thức, thợ thủ công, viên chức và những người làm nghề tự do... Có lòng yêu nước, căm thù đế quốc thực dân và rất nhạy cảm với những tư tưởng tiến bộ bên ngoài vào.
*Tóm lại: Chính sách thống trị của thực dân Pháp đã tác động mạnh mẽ đến xã hội Việt Nam trên tất cả lĩnh vực. Tồn tại 2 mâu thuẫn cơ bản: Mâu thuẫn giữa nông dân và địa chủ phong kiến và mâu thuẫn giữa toàn thể nhân dân Việt Nam với đế quốc Pháp (đây là mâu thuẫn chủ yếu nhất, mâu thuẫn này ngày càng trở nên gay gắt, quyết liệt).
Hai mâu thuẫn trên có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, yêu cầu cấp bách của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở Việt Nam là phải giải quyết được các mâu thuẫn nói trên, tùy theo từng hoàn cảnh cụ thể mà đề ra đường lối đấu tranh cho thích hợp.
*Phụ:
Giai cấp công nhân Việt Nam đủ sức lãnh đạo cách mạng đi đến thành công.
Vì:
- Đủ điều kiện thực hiện liên minh quốc tế. Huy động sức mạnh ủng hộ từ bên ngoài.
- Họ thực hiện liên minh công nông vững chắc nhất. Công nhân sinh ra từ nông dân.
- Được trang bị trí thức từ những trí thức Việt Nam.
- Có kẻ thù giai cấp là kẻ thù của cả dân tộc Việt Nam, chỉ làm một cuộc CM là được 2 mục tiêu nên trung thành nhất.
- Làm thuê trực tiếp cho tư bản Pháp, nên hiểu rõ sức mạnh và điểm yếu của kẻ thù, từ đó có đường lối chính sách đúng đắn.
Câu 1: Hãy trình bày hoàn cảnh ra đời của Đảng CSVN? Trong xã hội ấy, giai cấp nào đủ sức lãnh đạo CMVN đi đến thành công?
*Hoàn cảnh lịch sử ra đời của Đảng CSVN
1. Hoàn cảnh quốc tế cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX
a. Sự chuyển biến của chủ nghĩa tư bản và hậu quả
Từ cuối thế kỉ XIX, chủ nghĩa tư bản đã chuyển từ tự do cạnh tranh sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Hàng loạt các nước Châu Á, Phi bị mất độc lập. Các nước tư bản đế quốc, bên trong thì tăng cường bóc lột nhân dân lao động, bên ngoài thì xâm lược và áp bức nhân dân các dân tộc thuộc địa.
b. Ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác-Lenin
Chủ nghĩa Mác-Lenin chỉ rõ, muốn giành được thắng lợi trong cuộc đấu tranh thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình, giai cấp công nhân phải lập ra Đảng Cộng Sản. Sự ra đời của Đảng Cộng Sản là một yêu cầu khách quan đáp ứng cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân chống áp bức, bóc lột.
c. Cách Mạng Tháng Mười Nga và Quốc tế Cộng Sản
Năm 1917, cuộc CMTM Nga giàng được thắng lợi. Mở đầu thời đại mới - "Thời đại cách mạng chống đế quốc, thời đại giải phóng dân tộc".
Đối với các dân tộc thuộc địa, CMTM Nga đã nêu tấm gương sáng trong việc giải phóng các dân tộc bị áp bức.
2. Hoàn cảnh trong nước
a. Xã hội Việt Nam trước khi Pháp xâm lược là xã hội phong kiến độc lập, nền nông nghiệp lạc hậu, trì trệ. Chính quyền nhà Nguyễn đã thi hành chính sách đối nội, đối ngoại bảo thủ, phản động... không mở ra khả năng cho Việt Nam cơ hội tiếp xúc và bắt nhịp với sự phát triển của thế giới. Vì vậy, đã không phát huy được những thế mạnh của dân tộc và đất nước, không tạo ra tiềm lực vật chất và tinh thần đủ sức bảo vệ Tổ quốc, chống lại âm mưu xâm lược của chủ nghĩa thực dân phương Tây. Năm 1858, Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam, thiết lập bộ máy cai trị với những chính sách như sau:
b. Chính sách cai trị của thực dân Pháp
-Về chính trị:
Thực dân Pháp tước bỏ quyền lực đối nội, đối ngoại của chính quyền phong kiến nhà Nguyễn. Cai trị theo chế độ độc tài, chuyên chế. Xóa tên nước ta trên bản đồ thế giới, chia bán đảo Đông Dương thành 5 quốc gia cai trị riêng biệt trong đó Việt Nam bị chia thành 3: Tonkin (Bắc Kỳ), Annam (Trung Kỳ), Cochinchine (Nam Kỳ). Tổ quốc mất chủ quyền độc lập, nhân dân mất tự do.
-Về kinh tế:
Thực dân Pháp nắm độc quyền về các ngành kinh tế quan trọng, khai thác tài nguyên khoáng sản, tước đoạt ruộng đất để lập đồn điền, xây dựng một số cơ sở công nghiệp, hệ thống giao thông để phục vụ công cuộc khai thác. Chính sách khai thác thuộc địa tác động đến nền kinh tế nhưng không làm thay đổi bản chất. Kinh tế nước ta vẫn lạc hậu và lệ thuộc hoàn toàn vào Pháp.
-Về văn hóa:
Thực dân Pháp thi hành chính sách "làm cho dân ngu để dễ trị" hay "ngu dân triệt để" để giam hãm, đầu độc dân ta trong vòng tăm tối. Nhân dân ta không có quyền học tập, Pháp dung túng, duy trì các hủ tục lạc hậu. Đầu độc trí tuệ bằng các loại thuế rượu, thuốc phiện. Ngăn cản ảnh hưởng của văn hóa tiến bộ trên thế giới vào Việt Nam bằng cách không phổ biến tiếng Pháp, tịch thu tài liệu sách báo nước ngoài. Nguyễn Ái Quốc từng viết: "...chúng tôi không những bị áp bức và bóc lột một cách nhục nhã, mà còn bị hành hạ đầu độc một cách thê thảm...".
Tác động của chính sách thống trị đến xã hội: Từ một xã hội phong kiến có 2 giai cấp là địa chủ và nông dân; xã hội Việt Nam trở thành xã hội thuộc địa bán phong kiến với 5 giai cấp:
+ Giai cấp địa chủ Việt Nam: Trong nội bộ địa chủ Việt Nam lúc này có sự phân hóa, một bộ phận địa chủ có lòng yêu nước, căm ghét chế độ thực dân đã tham gia đấu tranh chống Pháp dưới các hình thức khác nhau.
+ Giai cấp nông dân: Là lực lượng đông đảo nhất trong xã hội Việt Nam (chiếm khoảng 90% dân số), bị thực dân và phong kiến áp bức, bóc lột nặng nề. Đây là lực lượng đông đảo nhưng cần liên minh với một lực lượng tiên tiến khác.
+ Giai cấp công nhân Việt Nam: ra đời từ cuộc khai thác thuộc địa lần thứ nhất của thực dân Pháp, giai cấp công nhân tập trung nhiều ở các thành phố và vùng mỏ. Xuất thân từ giai cấp nông dân, ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc, sớm tiếp thu ánh sáng cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin, nhanh chóng trở thành một lực lượng tự giác thống nhất.
+ Giai cấp tư sản Việt Nam: Bao gồm tư sản công nghiệp, tư sản thương nghiệp, tư sản nông nghiệp. Trong giai cấp tư sản có một bộ phận kiêm địa chủ. Thế lực kinh tế và địa vị chính trị nhỏ bé, yếu ớt.
+ Tầng lớp tiểu tư sản Việt Nam: Bao gồm học sinh, trí thức, thợ thủ công, viên chức và những người làm nghề tự do... Có lòng yêu nước, căm thù đế quốc thực dân và rất nhạy cảm với những tư tưởng tiến bộ bên ngoài vào.
*Tóm lại: Chính sách thống trị của thực dân Pháp đã tác động mạnh mẽ đến xã hội Việt Nam trên tất cả lĩnh vực. Tồn tại 2 mâu thuẫn cơ bản: Mâu thuẫn giữa nông dân và địa chủ phong kiến và mâu thuẫn giữa toàn thể nhân dân Việt Nam với đế quốc Pháp (đây là mâu thuẫn chủ yếu nhất, mâu thuẫn này ngày càng trở nên gay gắt, quyết liệt).
Hai mâu thuẫn trên có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, yêu cầu cấp bách của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở Việt Nam là phải giải quyết được các mâu thuẫn nói trên, tùy theo từng hoàn cảnh cụ thể mà đề ra đường lối đấu tranh cho thích hợp.
*Phụ:
Giai cấp công nhân Việt Nam đủ sức lãnh đạo cách mạng đi đến thành công.
Vì:
- Đủ điều kiện thực hiện liên minh quốc tế. Huy động sức mạnh ủng hộ từ bên ngoài.
- Họ thực hiện liên minh công nông vững chắc nhất. Công nhân sinh ra từ nông dân.
- Được trang bị trí thức từ những trí thức Việt Nam.
- Có kẻ thù giai cấp là kẻ thù của cả dân tộc Việt Nam, chỉ làm một cuộc CM là được 2 mục tiêu nên trung thành nhất.
- Làm thuê trực tiếp cho tư bản Pháp, nên hiểu rõ sức mạnh và điểm yếu của kẻ thù, từ đó có đường lối chính sách đúng đắn.